Hala

Hala
Halalar, babaların kız kardeÅŸleridir. Hepsi de gidicidir. Bir gün evlenip, baba ocağını bırakarak gideceklerdir. Böylece uzaÄŸa giden hala ile ilgili de azalacaktır. Buna raÄŸmen babanın kız kardeÅŸleri ol­duÄŸu için, onlar da saygı deÄŸer büyük­lerdir. Anadolu’da hala için en çok “bibi” sözü kullanılır. Bibi sözü Azer­baycan’da da hala için söylenir. Bütün Orta Asya Türklerinde ise “ece” denir.
Bu “saygı deÄŸer büyük hanım” demek­tir. Eski Türklerde teyze çocuklan için söylenen “bole” sözü, Anadolu’da hâla ve hala çocuklan için de söylenir. Altay Türkleri ile ÇaÄŸatay Türk kültür çevre­sinde, halaya yaygın olarak “aÄŸa” der­ler. .Farsça’ya “aÄŸaçe” olarak geçmiÅŸ olan bu söz, Osmanlı kitaplarında ise “aÄŸa kadın” yazılışıyla görülür. Kuzey Türklerinde “aya, ece” ÅŸeklinde görü­len halayı çağırışlar ise Anadolu’da “iye, ece” olarak görünüyor. Hepsi de
saygüama çağınÅŸlandır. Halaların, ba­banın kız kardeÅŸi ve saygı deÄŸer oluÅŸla­rından ileri gelir. ÇaÄŸatay Türk kültür çevresinde ise”ulug aya.kiçig aya” denr mek yoluyla, büyük hala ile küçük hala birbirinden aynhr. Görülüyor ki bu ko­nuda da bütün Türk dünyasında bir bir­lik vardır.
Anadolu’da Yozgat’ta hala için söyle­nen “eme” sözü, hayvancı Kırgız Türk­lerinde yaşın veya saygı deÄŸer kadın karşılığı olarak kullanılır. Radlof’a göre bu söz MoÄŸolca “emegen” sözünden gel­mektedir. Fakat bunun Türkçe kökleri üzerinde yeniden durulmalıdır.